• ANASAYFA
  • Sedef Hastalığı (Psöriasis)

Sedef Hastalığı (Psöriasis)

Sedef Hastalığı (Psöriasis)

Sedef hastalığı (Psoriasis) nedir?

Sadece kozmetik bir sorun değil

Sedef yaygın ve çoğunlukla sıkıntı veren bir cilt hastalığıdır. Daha da önemlisi, sadece kozmetik bir sorun değildir. Hastalığı sınırlı olan kişiler bile durumlarının günlük yaşamlarını etkilediğini görürler.1

Bulaşıcı olmayan sedef hastalığı çocukluk çağı dahil herhangi bir yaşta başlayabilir ancak esas olarak yetişkinleri etkiler.2

Sedefin bulgu ve belirtileri aşağıdakileri içerebilir:3

  • Kaşıntı
  • Ağrı
  • Kalınlaşmış, kırmızı, kabuklanmış cilt bölgeleri
  • Hastaların %7-30’unda eklem ağrısına yol açan artrit gelişir.4,5

 

 

Sağlıklı Deri

Sedef Hastalığı

Sedefin nedeni nedir?

Sedefin belirtileri, çevresel ve genetik faktörler deri hücrelerinin normal yaşam döngüsünü bozduğu zaman başlayabilir.6

Genellikle deri hücreleri cildin alt tabakalarında çoğalır ve ardından yaklaşık olarak ayda bir kez cildin yüzeyine ulaşırlar.7 Fakat sedef hastalığında bağışıklık sistemi hatalı olarak sağlıklı deri hücrelerine saldırır ve sürecin hızlanmasına ve ölü deri hücrelerinin cildin yüzeyinde birikmesine yol açar.7

Referanslar

  1. Stern RS, et al. Psoriasis Is Common, Carries a Substantial Burden Even When Not Extensive, and Is Associated with Widespread Treatment Dissatisfaction. J Investig Dermatol Symp Proc 2004;9(2):136-39.
  2. World Health Organization. The Psoriasis Report. http://www.ifpa-pso.org/web/page.aspx?refid=273 Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016. 
  3. Rapp SR, et al. Psoriasis causes as much disability as other major medical diseases J Am Acad Dermatol 1999;41(3 Pt 1):401-07.
  4. Guenther L, et al. Psoriasis Comorbidities. J Cutan Med Surg 2009;Suppl 2:S77-87.
  5. Zachariae H. Prevalence of Joint Disease in Patients with Psoriasis. Am J Clin Dermatol 2003;4(7):441-47.
  6. Nestle FO et al. Psoriasis. N Engl J Med 2009; 361(5):496-509. 
  7. Schön MP, Boehncke WH. N Engl J Med 2005; 352(18):1899-1912.

Sedef Hastalığı (Psoriasis)

Sedef hastalığı alevlenmelerle birlikte genellikle uzun süre devam eden kronik bir deri hastalığıdır. Deride kabarık kızarıklıkların üzerini kaplayan hastalığa ismini veren sedef veya gümüş renginde kepeklenmeler (pullanmalar) bulunur.1

  • Sedef Hastalığı (Psoriasis) Hakkında

Sedef hastalığının nedenleri nelerdir?

Normalde deri hücreleri her 28-30 günde yenilenir ve eski hücreler dökülür. Sedef hastalarında ise bu döngü daha hızlı gerçekleşir ve vücut eski hücreleri dökemeden yeni cilt hücreleri 3-4 gün içinde ortaya çıkar. Hızlı çoğalan hücreler deri üstünde birikerek pullu yamaların (plaklar) oluşmasına sebep olur.2 Bu durumun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bağışıklık sistemi, genetik ve çevresel faktörlerin karşılıklı etkileşimleri sonucu geliştiği düşünülmektedir.3

Hastalığı genellikle tetikleyen veya kötüleştiren bazı durumlar vardır:4

    • Boğaz (streptokok nedenli) veya deri enfeksiyonları
    • Kesik veya sıyrık, böcek ısırığı veya ciddi güneş yanığı gibi nedenlerle cildin zarar görmesi
    • Stres
    • Sigara içmek
    • Aşırı alkol tüketimi
    • D vitamini eksikliği
    • Bazı ilaçlar

Sedef hastalığı vücut üzerinde hangi bölgelerde görülür?

Hastalık deri veya tırnaklarda görüldüğü gibi bazı hastalarda eklemleri de etkileyebilir. Saçlı deride, kulak arkasında, kulak içinde, kuyruk sokumunda, iç çamaşırının tahriş ettiği bölgelerde, diz ve dirsek gibi bölgelerde sıklıkla karşılaşılmaktadır.5

Sık görülen bir hastalık mıdır?

Psoriasis toplumda %1,5-2 oranında sıkça görülen bir hastalıktır.6 Amerika ve Avrupa’da her 100 kişiden 2’sinde hayatlarının herhangi bir döneminde sedef hastalığı gelişmektedir.7

Sedef hastalığı kimlerde görülür?

Kadın ve erkeklerde eşit oranlarda görülen sedef hastalığı en sık 15-30 yaşları arasında başlar. Hastalık 40 yaş altında başlayan kişilerde, 40 yaş sonrasına göre daha şiddetli seyreder.7,8

Sedef hastalığı olan yaklaşık her 3 hastadan 1’inin yakın kan bağı olan aile bireylerinde sedef hastalığı bulunmaktadır.7

Sedef hastalığı bulaşıcı bir hastalık mıdır?

Doğrudan mikropla gelişen bir hastalık olmadığı için bulaşma riski yoktur.9

  • Sedef Hastalığı (Psoriasis) Belirtileri

Sedef hastalığının belirtileri nelerdir?

Sedef hastalığına ilişkin herhangi bir semptom gözlenmeyebilir ancak hastalık kaşıntı ve ağrıya sebep olabilir. Özellikle kafa derisi, alt bacaklar ve kasık gibi bazı bölgelerde kaşıntı olabilir. Sedef hastalığı el ve ayakları etkiliyorsa, acı veren fissürler (çatlaklar) gelişebilir ve bunlar ellerin kullanımını ve yürümeyi etkileyebilir. Şiddetli sedef hastalığında vücutta da acı veren ve kanayabilen çatlaklar ortaya çıkabilir.10

    • Sedef hastalığı tırnakları etkileyebilir ve parmaktan tırnağın ayrılması acı verici olabilir.10
    • Psoriatik artrit, özellikle sabahları bir veya daha fazla eklemde ağrı, şişlik ve sertliğe neden olur.10

Sedef hastalığı nasıl görünür ve tipleri nelerdir?

Psoriasiste cilt değişiklikleri (genellikle plak olarak bilinir) sınırları belli ve hafif kabarık pembe veya kırmızı renkte (ten rengine bağlı olarak değişebilir) gümüş rengi-beyaz pullanmayla (kepeklenmeyle) kendini gösteren alanlardır. Birçok kişide sadece birkaç plak bulunur, ancak orta ila şiddetli sedef hastalığı olan bazı kişilerde vücutlarının geniş alanlarını kapsayan birkaç plak olabilir.10

Sedef hastalığının tipleri:

    • Kronik plak psoriasis: Sedefin en yaygın formudur. Psoriasis plakları genellikle dizlerde, dirseklerde, gövdede, kafa derisinde, kulak arkasında ve kalçalar arasında gözlenir ancak vücudun diğer bölgelerinde de olabilir.10
    • Guttat psoriasis: Sedef hastalığının bu tipi en çok genç yetişkinleri ve çocukları etkiler. Genel olarak boğaz enfeksiyonlarına neden olabilen streptokok adlı bakteriden kaynaklanabilir.4,10 Vücutta, kollarda, bacaklarda ve kafa derisinde küçük, su damlası şeklinde ince pulla kaplı lezyonlar olarak görülür.Bu lezyonlar, sedef hastalığının tipik plakları gibi kalın değildir. Kendi kendine geçen tek bir salgın veya tekrarlayan durumlar olarak görülebilir.4
    • Palmoplantarpsoriasis: Avuç içi ve ayak tabanını etkileyen sedef hastalığı tipidir ancak vücudun farklı yerlerini de etkileyebilir.10
    • Püstüler psoriasis: Gövde, kol ve bacaklarda küçük, sarı ve irin dolu lekelerin yer yer bulunduğu nadiren görülen psoriasis tipidir. Lokal veya jeneralize (yaygın) olabilir ve tedavi için hastaneye yatış gerektirecek şekilde hızla alevlenebilir.10
    • Eritrodermik psoriasis: En az rastlanan sedef hastalığı tipi olan eritrodermik psoriasiste kaşıntılı veya yoğun bir şekilde yanmaya neden olan pullu döküntüler tüm vücudu kaplar.4,10 Sedef hastalığının en şiddetli tipidir. Hastalar genellikle hastane koşullarında yakın takipte ve tedavi altında tutulurlar.10,11

Sedef hastalığı diğer sistem ve organları etkiler mi?

Sedef hastalığı olanlarda belirli bazı hastalıkların gelişme riski yüksektir. Bu hastalıklar:4

    • Psoriyatik artrit (sedef romatizması)
    • Konjonktivit, üveit, blefarit gibi bazı göz hastalıkları
    • Obezite
    • Tip 2 diyabet
    • Yüksek kan basıncı
    • Kalp-damar hastalıkları
    • Metabolik sendrom
    • Çölyak, skleroz ve crohn hastalığı gibi diğer otoimmün hastalıklar
    • Parkinson
    • Böbrek hastalığı
    • Duygusal problemler
  • Sedef Hastalığı (Psoriasis) Tanı & Tedavi

Sedef hastalığı nasıl teşhis edilir?

Genellikle hastanın klinik bulguları ile teşhis edilmektedir. Kimi zaman tutulan deriden küçük bir parça alınarak histopatolojik inceleme ile tanı kesinleştirilir.12

Sedef hastalığı nasıl tedavi edilir?

Her hastada, aynı derecede etkili sonucu verecek tek bir tedavi seçeneği bulunmamaktadır. Bir hastada çok iyi sonuç veren tedavi, başka hastada daha az etkili veya etkisiz olabilmektedir.13

Günümüzde sedef hastalığı uygun tedavilerle kontrol altına alınabilmekte ve çoğu zaman kalıcı olmasa da uzun süreli iyilik dönemleri sağlanabilmektedir.13

Tedavinin ve süresinin belirlenmesinde hastalığın klinik tipi, yaygınlığı, belirtilerin yerleşim yeri, tutulum yeri ve şiddeti ile hastanın yaşı, varsa daha önce kullanılan tedavilerin etkinliği, yan etkileri ve eşlik eden sağlık sorunları gibi faktörler etkilidir.13

İltihabı azaltan ve cildi temizleyen sedef hastalığı tedavileri temel olarak üçe ayrılır:14

    • Topikal tedavi
    • Sistemik tedavi
    • Işık tedavisi

Referanslar

  1. http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-1.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019).
    2.     https://www.msk.org.au/psoriatic-arthritis/(Erişim tarihi: 10.10.2019).
    3.     http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-2.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    4.    https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/symptoms-causes/syc-20355840 (Erişim tarihi: 10.10.2019).
    5.     http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-3.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    6. http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/turkderm-Psoriasis.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    7.http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-4.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    8. http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-5.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    9. http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-9.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    10.https://www.britishskinfoundation.org.uk/psoriasis (Erişim tarihi: 12.11.2019). 
    11. http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-6.pdf (Erişim tarihi: 14.10.2019). 
    12. http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-14.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    13.http://www.psoriasisdernegi.org/DATA/Uploads/files/sedef-15.pdf (Erişim tarihi: 10.10.2019). 
    14. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/diagnosis-treatment/drc-20355845 (Erişim tarihi: 10.10.2019).