Sedef Hastalığı Hakkında 5 Asılsız Efsane@

Sedef hakkında beş asılsız efsane@

 

Sedef hastalığı ile ilgili pek çok bilgi var, ama hepsi gerçek değil. Ne yazık ki, insanların en sık duyduğu şeyler genellikle bu yanlış kanılar oluyor. Bu durumda bize bu efsaneleri ortadan kaldırmak düşer. İşte başlıyoruz.

Efsane #1 Sedef hastalığı bulaşıcıdır

Buna düpedüz başka hçibirşey denemez! Sedef hastalığı bir enfeksiyon değildir, otoimmün (yani bağışıklık sisteminin kendi kendisine saldırdığı) bir hastalıktır. Günümüzde sedefe genetik faktörler ve çevresel tetikleyicilerin bir kombinasyonunun yol açtığını biliyoruz ve bunlar temas edebileceğiniz ya da size bulaşabilecek şeyler değildir.^1,2 Bu tarz bilgiler başkalarını da bilgilendirme de yardımcı olduğu için önemlidir.

Efsane #2 Sedefin sebebi hijyene dikkat etmemektir

Bir insan ancak bu kadar yanılabilir! Sedefin kötü hijyenle hiçbir ilgisi yoktur. Günümüzde sedefin sizi bu hastalığa daha yatkın hale getiren genlere sahip olmaya ek olarak enfeksiyon, stres veya belirli bir uyarana maruz kalmak gibi çevresel tetikleyicilerin bir araya gelmesinden kaynaklandığını biliyoruz. Bu etkenler bağışıklık sisteminin deri hücrelerinin gelişimini hızlandırın mesajı göndermesine neden olur. Normal deri hücreleri gibi dökülmek yerine bu hücreler tipik plaklar oluşturacak şekilde birikirler.¹.

Efsane #3 Sedef hastalığını teşhis etmek kolaydır

Her zaman değil. Sedef hastalığı pullanmış ciltten ibaret değildir (bu belirtiegzema veya seboreik dermatitin de işareti olabilir).³ Sedef hastalığı kırmızı, iltihaplı derinin üzerinde biriken kaşıntılı, gümüş renkli kabuklanmış lezyonlar (veya plaklar) ile karakterizedir ve bu lezyonlar çatlayıp kanayabilir.⁴Bununla birlikte, bu hastalık kişiden kişiye değişiklik gösterir ve bu nedenle bir doktora görünmek çok önemlidir. Bazen tanıyı doğrulamak için deriden alınan bir örneğin test edilmesi gerekecektir.².

Efsane #4 Sedef hastalığı ciltte kızarıklıktan ibarettir

Doğru değil. Sedef, aslında tüm vücutta inflamasyona (iltihaplanmaya) neden olabilen sistemik, kronik ve otoimmün bir hastalıktır.² Örneğin, günümüzde sedefin obezite,⁵ şeker hastalığı (diyabet),⁶ yüksek kan basıncı (hipertansiyon),⁷ yüksek kolesterol,⁸ kalp krizi ve felç⁹ riskinde artışla ilişkili olduğunu biliyoruz. Belirtiler sadece ciltle de sınırlı değildir. Sedef hastalarının yaklaşık %30’unun eklemleri de etkilenir (psoriatik artrit - sedef romatizması olarak bilinen ağrılı ve engelliliğe yol açan bir hastalık)¹⁰ Biri sedef hastalığınızı “sadece cildinde kızarıklığa yol açıyor’ diyerek önemsemezse onu gerçeklerle yüzleştirin

Efsane #5 Eninde sonunda iyileşir

Ne yazık ki hayır. Belirtiler ortadan kalkabilir, ancak sedef ömür boyu süren kronik bir hastalıktır, yani belirtiler yeniden ortaya çıkabilir.¹¹ Sedef ömür boyu süren kronik bir hastalık olabilir ama ömür boyu hapis cezası olmak zorunda değildir. Hastalığınızı en iyi şekilde kontrol altına almanıza yönelik tavsiyelerde bulunabilecek olan doktorunuzla konuşun.

Şimdi insanları bu gerçeklerden haberdar etme zamanı . Sedefin (henüz)kesin bir tedavisi olmayabilir, ancak yanlış bilgilerin tedavisi kesinlikle gerçeklerdir!

Neden bu kadar önemli?

Gün boyunca el sıkışmak ve kucaklaşmaktan tutun da sırtınıza dostça bir vuruş veya omuza bir dokunuşa kadar pek çok anlık fiziksel temas yaşanır. Bu küçük anlar çok fazla şey ifade edebilir ve bizim başkalarının yanında rahat hissetmemize, arkadaş edinmemize ve ilişkiler geliştirmemize yardımcı olur.1
Fakat sedef hastasıysanız bu anlarda cildiniz sizi engelleyebilir.

Sedef hastalığınız fiziksel temastan kaçınmanıza neden oluyorsa canınızın sıkılması ve herkesten uzak hissetmeniz kolaydır ve cildiniz konusunda özgüveninizin zedelenmesi için tek bir kötü tecrübe yeterli olabilir.

“Sedef bulaşıcı mı?”

“Sedef bulaşıcı mı? Sedef yayılır mı? Sedefe yakalanabilir miyim?”

Sedef gibi görünür bir hastalıkta bu sorular çok sık gündeme gelebilir.

Sedef bulaşıcı olmasa da2 (fiziksel temasla yayılmaz) başkaları bunu bilmeyebilir ve birisi size dokunmaktan kaçındığında bu kırıcı ve utandırıcı olabilir. Bu başınıza geldiyse yalnız değilsiniz. Sedef hastalarının %26’sı birinin temastan kaçınmak için bilinçli çaba gösterdiği bir olay yaşamıştır.3 

Sedef başka hastalıklarla karıştırılabileceği için böyle bir durum yaşanabilir4 fakat sedefin bulaşıcı olmadığı artık bilindiğine göre,2 onun sizi diğer insanlara dokunmaktan alıkoymasına izin vermek için hiçbir neden yoktur.

Elinizi uzatın

Başkalarına elinizi uzatmak her zaman kolay değildir, özellikle de bundan bir süredir kaçındıysanız ve pratiğinizi kaybettiğinizi düşünüyorsanız. Başkalarıyla tekrar temasa geçmenize yardımcı olacak bazı önerileri aşağıda bulabilirsiniz…

• Güçlü bir destek ağı oluşturun: Sizi tanıyan ve size ve cildinize rahatça dokunabilen kişilerden gelen destek yabancıların reaksiyonlarının etkisini bertaraf edebilir

• Başkalarının ne düşündüğü veya yaptığı konusunda endişelenmeyin: İnsanların sedefinize nasıl bir tepki verebileceklerinden korkmak strese yol açabilir ve hiç gerek yokken temastan kaçındığınız anlamına gelebilir

• Açık ve samimi olun: Biri size cildiniz hakkında soru sorarsa, hastalığınızı ona anlatmak gelecekte onun size ve diğer sedef hastalarına karşı davranışlarını değiştirebilir

• Kendinizi rahatsız, üzgün veya depresif hissediyorsanız: Doktorunuzdan konuşabileceğiniz, size ihtiyaçlarınıza uygun egzersizler önerebilecek bir danışman tavsiye etmesini isteyin 

Pek çok sedef hastası için başkalarıyla fiziksel etkileşime girebilmenin önemli bir parçası sedef konusunda farkındalığı artırmaktır. Bunu yaparak sedefle ilgili yanlış kanıların üstesinden gelinebilir.

Fiziksel temas, insanların birbirine dokunması, bizi insan yapan ve bağlarımız olduğunu hissetmemizi sağlayan şeylerin önemli bir parçasıdır. Sedef hastalığınız varsa, cildinizin bu bağları kurmanızı engellemesine izin vermemeye çalışın.

Referanslar

1. Mayo Clinic. Causes. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/basics/causes/con-20030838. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

2. National Psoriasis Foundation. About Psoriasis. https://www.psoriasis.org/about-psoriasis. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

3. Mayo Clinic. Psoriasis, Tests and diagnosis. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/basics/tests-diagnosis/con-20030838. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

4. Mayo Clinic. Psoriasis, Symptoms. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/basics/symptoms/con-20030838. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

5. Armstrong AW, Harskamp CT, Armstrong EJ. The association between psoriasis and obesity: a systematic review and meta-analysis of observational studies. Nutr Diabetes 2012;2:e54.

6. Cohen AD, et al. Psoriasis and diabetes: a population-based cross-sectional study. J Eur Acad Dermatol Venereol 2008;22(5):585-9.

7. Takeshita J, et al. Effect of psoriasis severity on hypertension control: a population-based study in the United Kingdom. JAMA Dermatol 2015;151(2):161-9.

8. American Academy of Dermatology. Dermatologists urge psoriasis patients to be aware of potential link to other serious diseases. https://www.aad.org/stories-and-news/news-releases/dermatologists-urge-psoriasis-patients-to-be-aware-of-potential-link-to-other-serious-diseases. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

        9. MedScape. Psoriasis: Why                  Does     it Come With a Greater      Risk of Heart Attack and        Stroke? http://www.medscape.com/vie warticle/772802. Son erişim tarihi:       17 Kasım 2016.

       10.National Psoriasis Foundation. About Psoriatic Arthritis. https://www.psoriasis.org/about-psoriatic-arthritis. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

          11.Medline Plus. Psoriasis. https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000434.htm. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

 

Referanslar

1. Sin MTA and Koole S. That human touch that means so much: Exploring the tactile dimension of social life. http://www.in-mind.org/article/that-human-touch-that-means-so-much-exploring-the-tactile-dimension-of-social-life. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

2. World Health Organization. The Psoriasis Report. http://www.ifpa-pso.org/web/page.aspx?refid=273 Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.

3. Gupta MA, et al. Perceived deprivation of social touch in psoriasis is associated with greater psychologic morbidity: an index of the stigma experience in dermatologic disorders. Cutis 1998;61(6):339-342.

4.  IFPA. Psoriasis is a Serious Disease Deserving Global Attention. http://www.ifpa-pso.org/getfile.ashx?cid=279366&cc=3&refid=18. Son erişim tarihi: 17 Kasım 2016.