Genital Uçuk (Herpes)

Genital uçuk, herpes simpleks virüsünün (HSV) neden olduğu ve cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.

Başta HSV-2 olmak üzere her iki tip HSV de genital uçuk nedeni olabilir.  Cinsel ilişki, virüsün yayılmasının birincil yoludur. İlk enfeksiyondan sonra virüs vücutta uyku halini alır ve yılda birkaç kez yeniden etkinleşebilir.

Genital uçukta enfeksiyon vücutta kalıcı olarak dursa da yıllar geçtikçe atakların sıklığında azalma görülür.

 

Genital Uçuk Ne Kadar Yaygındır?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından 2015 yılında gerçekleştirilen bir araştırmaya göre; 15-49 yaşlarındaki 417 milyon kişide, genital uçuğa neden olan HSV-2 enfeksiyonu bulunmakta. Genital uçuğa sebep olan HSV-1 ve HSV-2 virüsleri birlikte değerlendirildiğinde, 15-49 yaş arasındaki yarım milyardan fazla insanın genital uçuk enfeksiyonuna sahip olduğu tahmin edilmektedir. 

Virüsün; genital uçuğu olan bir erkekten bir kadına bulaşması, bir kadından bir erkeğe bulaşmasından daha yüksek ihtimallidir. Bu nedenle, genital uçuk enfeksiyonu; 14-49 yaş arasındaki her beş kadından birinde görülürken, erkeklerde bu oran dokuzda birdir.

Genital Uçuğun Belirtileri Nelerdir?

Genital uçuk virüsüyle enfekte olan kişilerin çoğu, hasta olduklarına dair herhangi bir belirtiye sahip olmamaları ya da belirtiler varsa da çok hafif düzeyde olduğu için bu virüsü taşıdıklarının farkına varamazlar.

Hastalığın belirtileri arasında;

  • Genital bölge ve çevresinde veya anüs çevresinde ağrılı kabarcıklar, 
  • Kabarcıklar açılarak yerlerinde oluşan, iki ila dört hafta içerisinde iyileşen ağrılı yaralar,
  • Belirtiler ilk defa ortaya çıktığında bu belirtilere eşlik eden ateş, baş ağrısı gibi nezledekine benzer yakınmalar görülmektedir.

Genital Uçuk Nasıl Bulaşır?

  • Genital uçuk, bu hastalığa sahip biriyle gerçekleştirilen oral (ağız yoluyla), vajinal veya anal (makat yoluyla) ilişki sonucu bulaşır.
  • Normal görünen bir deride de genital uçuk mevcut olabilir. Belirti göstermese de bir kişinin bulaştırıcı olabileceği unutulmamalıdır.
  • Dudak uçuğu bulunan bir partner ile gerçekleştirilen oral ilişki sonucu da genital uçuk oluşabilmesi mümkündür.

Genital Uçuğun Bulaşmasından Nasıl Korunulur?

  • En güvenilir yol genital uçuğa sahip olmadığı bilinen bir kişiyle tek eşli bir ilişki yaşamaktır. 
  • Kondom kullanımı genital uçuk riskini azaltabilir. Fakat kondom ile kaplanmayan alanlarda da genital uçuk görülebildiği için bu gibi durumlarda etkili bir seçenek olmayabilir. 
  • Genital uçuğu olan kişiler aktif belirtileri olduğu dönemde başkalarıyla ilişkiye girmekten olabildiğince uzak durmalıdır.

Genital Uçuk Tanısı Nasıl Konulur?

Hekimler tarafından gerçekleştirilen fiziksel muayene ve laboratuvar testlerinin ardından, genital uçuk tanısı konulabilmektedir. Tanı için kullanılan testler; viral kültür, polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi ve kan testidir.

Viral kültür: Bu testte, bir doku numunesi alınarak ya da yaralar kazınarak muayene edilebilmek üzere laboratuvara gönderilir.

Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi: PCR testinde; hastadan alınan ve çoğaltılan DNA (hücrelerin kalıtımsal verilerini taşıyan yapı), virüs varlığını test etmek ve varsa hangi HSV tipi olduğunu belirlemek için kullanılır.

Kan testi: Bu testte, geçmiş bir herpes enfeksiyonunu saptamak üzere HSV antikorlarının (virüse karşı vücudun ürettiği bağışıklıkla ilişkili maddeler) varlığı için kan örnekleri analiz edilir.

Genital Uçuk Nasıl Tedavi Edilir?

Antiviral adı verilen; kabarıklıkların önlenmesini veya daha çabuk kaybolmasını, atakların sayısının ve şiddetinin azalmasını sağlayan tedaviler kullanılmaktadır. Aynı zamanda partnerler arasında bulaşma riskini de azaltabilir. 

 

Genital Uçuğun Riskleri Nelerdir?

  • Genital uçuk sebebiyle oluşan ağrılı yaralar günlük yaşamı etkileyebilir.
  • Bağışıklık sisteminde sorun olan kişilerde yaralar daha şiddetli olabilir.
  • Genital uçuğu olan kişi yaralara veya yaradan çıkan sıvılara dokunursa, vücudunun farklı bir yerine de hastalığı bulaştırabilir. Özellikle göz gibi alanlarda bu ciddi sorunlara sebep olabilir.
  • Genital uçuk, deri ve mukozalarda yaralara yol açtığından diğer cinsel ilişkiyle bulaşan hastalıkların ve özellikle HIV enfeksiyonunun bulaşma riskini de arttırabilir.
  • Hamile olan kadınlarda, kendinde ya da partnerinde genital uçuk bulunuyorsa mutlaka doktorun bu konuda bilgilendirilmesi gerekmektedir.

Genital Uçuk Hastalarına Öneriler

Genital uçuğunuz olduğunu öğrendiğinizde utanma, kızgınlık ya da korku gibi pek çok duyguyu aynı anda hissedebilirsiniz. Bu duygular oldukça normaldir. Bunlarla başa çıkabilmek için şu yollara başvurabilirsiniz:

  • Partnerinizle iletişim kurabilirsiniz. Duygularınız konusunda açık ve dürüst olun. Partnerinize güvenin ve onun söylediklerine inanın. Hastalığınız için onu suçlamayın. Genital uçuk vücudunuzda yıllarca uykuda bekleyebilir, bu nedenle de bu virüse ne zaman yakalandığınızı belirlemek oldukça zordur. 
  • Kendinizi hastalığınız hakkında eğitebilirsiniz.Hastalığınızla nasıl yaşamanız gerektiği ve başkalarına virüs bulaştırma ihtimalinizi nasıl en aza indirebileceğinizi öğrenebilmek için doktorunuza danışın. Tedavi seçeneklerinizi ve tekrarlamalar ile nasıl başa çıkabileceğinizi öğrenin.
  • Destek gruplarına katılabilirsiniz.Çevrenizde veya online olarak kurulmuş olan gruplara katılarak yaşadıklarınızı başkalarıyla paylaşabilir ve diğerlerinin deneyimlerinden kendinize bir şeyler katabilirsiniz.

Hamilelikte Genital Uçuk

Genital uçuğu bulunan bir hamilenin, virüsü bebeğine bulaştırma ihtimali vardır ve bu nedenle dikkatli olunmalıdır. Bir anne doğum esnasında virüsü bebeğe bulaştırabilir ve bu durum bebekte hayati tehlikeye neden olmaktadır.

Genital uçuk hastalığına sahip olan bir hamile, doğumdan önce dikkatlice incelenmeli ve eğer bir alevlenmeye işaret eden herhangi bir belirtiyle karşılaşılırsa bebeğin sezaryen kesi ile doğurtulması değerlendirilmelidir.

Eğer anne, hamileliğin son dönemlerinde virüse yakalanırsa virüsün bebeğe bulaşma ihtimali %30 ila %50 oranındadır. Eğer hamileliğiniz esnasında bu virüse yakalandığınızı düşünüyorsanız en kısa sürede doktorunuzla bunu paylaşmalısınız.

Bebeklerde Uçuk (Neonatal Herpes)

Uçuk, bağışıklık sistemi henüz bir virüsle savaşacak kadar gelişmemiş olan bebekler için oldukça tehlikeli olabilmektedir.

Yeni doğmuş bir bebek, hamilelik ve doğum sırasında ya da doğum sonrasında uçuk virüsünü kapabilir.

Eğer anne ilk kez hamileliğinin son altı haftasında genital uçuğa yakalandıysa, uçuğun bebeğe geçme riski bulunmaktadır. Vajinal (normal) doğum esnasında annede aktif bir genital uçuk bulunuyorsa enfeksiyon bebeğe geçebilir.

Virüsün bebeğin organlarına yayıldığı durumlar oldukça ciddidir ve bu durumdaki neredeyse her üç bebekten biri hayatını kaybetmektedir.

Referanslar:

  1. National Health Service (NHS), “Neonatal herpes (herpes in a baby)”. URL:https://www.nhs.uk/conditions/neonatal-herpes/ Erişim Tarihi: 24.01.2018
  2. WebMD, “Pregnancy and Genital Herpes”. URL: https://www.webmd.com/genital-herpes/guide/genital-herpes-pregnanT Erişim Tarihi: 24.01.2018
  3. Mayo Clinic, “Genital Herpes”. URL: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/genital-herpes/symptoms-causes/syc-20356161 Erişim Tarihi: 24.01.2018
  4. Türk Dermatoloji Derneği Veneroloji Çalışma Grubu, “Genital Herpes Hasta Bilgilendirme Broşürü”. URL: http://turkdermatoloji.org.tr/media/files/file/GENITAL_HERPES.pdf, Erişim Tarihi: 21.11.2017.
  5. World Health Organization (WHO), “Globally, an estimated two-thirds of the population under 50 are infected with herpes simplex virus type 1”.
  6. URL: http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2015/herpes/en/ Erişim Tarihi: 13 Şubat 2018.
  7. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), “Genital Herpes – CDC Fact Sheet”. URL: https://www.cdc.gov/std/herpes/Genital-herpes-sept-2017.pdf Erişim Tarihi: 5 Şubat 2018